‘ทุบ’ และ ‘คลาย’
ปราบการแพร่ระบาด Covid-19
มาตรการที่ต้องไม่ทุบธุรกิจและผู้คนไปด้วย
ภายใต้โครงการประเมินผลโควิด-19 ด้านสังคมและเศรษฐกิจ ทุนสนันสนุนจาก วช.
มาตรการควบคุมโรคระบาดของไทยได้ผลดี
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/04/8.png)
รู้จัก “The Hammer and The Dance”
มาตรการทุบและคลายที่หลายประเทศใช้รับมือ Covid-19
แนวคิดโดย Tomas Pueyo
The Hammer หรือ “ทุบ”
คือ มาตรการเข้มข้นที่ใช้ควบคุมการแพร่ระบาดโรค เน้นการปิดเมืองเพื่อหยุดโรค แต่ละประเทศมีมาตรการแตกต่างกัน ตามความจำเป็นหรือเงื่อนไขทางเศรษฐกิจและสังคม
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/1.png)
Hygine and Social Distancing
ปรับสุขอนามัยส่วนบุคคลและเพิ่มระยะห่างทางกายภาพ เช่น work from home เว้นระยะห่างระหว่างกัน 1-2 เมตร
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/13-1.png)
Strategic Testing and Contact Tracing
ตรวจโรคและตามรอยผู้สัมผัสเชื้อ
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/2-1.png)
Quarantine
จัดจุดตรวจอุณหภูมิในชุมชน จัดกลไกเพิ่มประสิทธิภาพการกักโรคที่บ้าน
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/5-1.png)
Isolation
การแยกผู้ป่วยเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/4-1.png)
Reducing Community Density
ปิดสถานที่และงดกิจกรรม
ที่รวมตัวคนจำนวนมาก
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/14.png)
travel ban
จำกัดการเดินทาง
ทั้งระหว่างประเทศและในประเทศ
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/3-1.png)
Stay at Home
ห้ามออกนอกเคหะสถาน
ตามเวลาที่กำหนด
The Dance หรือ “คลาย”
คือ การคงมาตรการควบคุมการแพร่ระบาดโรคที่จำเป็นบางส่วนไว้ และผ่อนคลายมาตรการบางส่วนลง เช่น ยังคงปิดสถานบันเทิง การแข่งขันกีฬา งานประชุม งานกิจกรรมทางสังคมต่างๆ แต่เริ่มเปิดสถานที่ราชการ โรงเรียน สวนสาธารณะ กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่จำเป็น และสถานที่อื่นๆ ที่มั่นใจว่าจะควบคุมพฤติกรรมที่ไม่เป็นอันตรายต่อการแพร่กระจายโรค เพื่อให้ผู้คนในสังคมใช้ชีวิตได้อย่างปลอดภัยได้
คงมาตรการควบคุมบางส่วน
ผ่อนคลายธุรกิจและกิจกรรมจำเป็น
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/14.png)
คลาย travel ban
ขอความร่วมมือ
เดินทางเท่าที่จำเป็น
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/3-1.png)
คลาย Stay at Home
ขอร่วมมือให้อยู่บ้าน
ออกเมื่อมีกิจกรรมจำเป็น
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/16.png)
บังคับการใช้หน้ากากอนามัยและเว้นระยะห่างในที่สาธารณะ
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/17.png)
มีมาตรการสำหรับการทานอาหารในร้าน
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/18.png)
เปิดตลาด
เว้นระยะห่างของร้าน
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/15.png)
กำหนดวันให้อยู่บ้าน
หรือออกจากบ้าน
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/19.png)
เปิดโรงเรียน
เพิ่มมาตรการ
รักษาสุขอนามัย
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/20.png)
“คลาย” ไม่ดีพอ
ต้องกลับมา “ทุบ” ใหม่
การผ่อนคลายมาตรการต่างๆ ในการควบคุมการระบาด อาจทำให้สถานการณ์การระบาดของโรคเปลี่ยนพลิกได้ทุกเมื่อ ในบางแห่ง แม้ว่าจะดูเหมือนสามารถควบคุมได้แล้ว แต่ก็เกิดการระบาดระลอกใหม่ในเวลาอันรวดเร็ว จึงต้องมีการติดตามสัญญาณเตือนด้านระบาดวิทยาในแต่ละพื้นที่อย่างต่อเนื่อง และเมื่อมีสัญญาณเตือน อาจมีมาตรการ Circuit Breaker เพื่อกลับมาคุมเข้มด้วยมาตรการ “ทุบ” อีกครั้ง
ประเทศญี่ปุ่น
ช่วงแรกของการแพร่ระบาด Covid-19 ญี่ปุ่นจัดอยู่ในการกลุ่มที่สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ดี แต่เมื่อไม่มีการบังคับใช้มาตรการเว้นระยะห่างทางสังคมที่เข้มงวด ส่งผลให้ญี่ปุ่นเริ่มมีผู้ติดเชื้อรายวันหลัก 100 ราย เป็นเวลาต่อเนื่องนับตั้งแต่วันที่ 2 เมษายน จนท้ายที่สุดรัฐบาลญี่ปุ่นต้องประกาศคำสั่งภาวะฉุกเฉินในโตเกียวและอีก 6 จังหวัดใหญ่ ทั้งที่เพิ่งประกาศก่อนหน้าไม่ถึงสองสัปดาห์ว่าไม่จำเป็น
มาตรการ Circuit Breaker
เมื่อมีสัญญาณเตือนอาจต้องพิจารณา “ทุบ” ใหม่
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/final-1.gif)
4 สัญญาณเตือนด้านระบาดวิทยา
ป้องกันการระบาดระลอกใหม่
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/9.png)
จำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่
แบบทวีคูณอย่างต่อเนื่อง
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/10.png)
จำนวนผู้ป่วยที่แพร่เชื้อ
ที่ซ่อนอยู่ในชุมชน
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/12.png)
ประชาชน เริ่มกลับมาใช้
พฤติกรรมที่เสี่ยงมากขึ้น
![](https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2020/05/11.png)
จำนวนผู้ป่วยวิกฤตที่ต้องการ ICU มากเกินขีดความสามารถ
ในการดูแล
“มาตรการทุบและคลาย” (The Hammer and the Dance)
อาจต้องอยู่กับเราประมาณ 6 – 18 เดือน
มาตรการนี้ ส่งผลกระทบต่อการประกอบธุรกิจ
และการใช้ชีวิตของผู้คนอย่างรุนแรง
นอกจาก การจัดการด้านระบาดวิทยาแล้ว
รัฐต้องมองเห็น
“ผลกระทบที่ภาคธุรกิจและผู้คนกลุ่มที่เปราะบางกลุ่มต่างๆ ได้รับ”
ตามพื้นที่เพื่อวางแผนให้ความช่วยเหลือที่ตรงจุด
ตัวอย่างผลกระทบภาคธุรกิจ
การท่องเที่ยว
การท่องเที่ยว เป็นอุตสาหกรรมหลักที่ทำรายได้ให้ประเทศอย่างต่อเนื่อง นักท่องเที่ยวใช้จ่ายและช่วยให้เกิดผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) กว่า 2.1 ล้านล้านบาทต่อปี คิดเป็นร้อยละ 15.50 ของ GDP รวมทั้งประเทศ
เกี่ยวพันกับการจ้างงานกว่า 4.1 ล้านคน ซึ่งกระจายอยู่ไปตามแต่ละจังหวัด ที่มีระดับการพึ่งพาการท่องเที่ยวแตกต่างกัน
ในช่วงที่นักท่องเที่ยวไม่สามารถเดินทางได้ ทำให้หลายจังหวัดที่ยึดโยงรายได้ จากนักท่องเที่ยวขาดรายได้ และส่งผลต่อผู้คนหลายอาชีพที่เกี่ยวข้อง
ข้อมูล: รายได้จากผู้เยี่ยมเยือนชาวต่างชาติ กองเศรษฐกิจการท่องเที่ยวและกีฬา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
SMEs
ธุรกิจ SMEs หรือ วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม เป็นฐานรากที่สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ มีมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) ที่เกิดจาก SMEs ประมาณร้อยละ 41.1 ของ GDP ทั้งประเทศ
ปัจจุบัน มีธุรกิจ SMEs มากกว่า 2.7 ล้านราย เกี่ยวพันกับการจ้างงานถึง 80% ของการจ้างงานทั้งประเทศ
ข้อมูลจำนวนสถานประกอบการขนาดเล็ก
ที่มีจำนวนลูกจ้างไม่เกิน 15 คน
จาก สำมะโนอุตสาหกรรม พ.ศ. 2560
สำนักงานสถิติแห่งชาติ
ปุ่มกดแสดงผล เฉพาะกลุ่มจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วย Covid-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา (ข้อมูลจากแถลงสถานการณ์ ศบค.วันที่ 30 เมษายน 2563)
ผู้คนกลุ่มเปราะบางกลุ่มต่างๆ ที่ต้องได้รับการดูแล
ในสถานการณ์ปกติกลุ่มเปราะบางในสังคม มีมากมายหลายกลุ่มและแต่ละกลุ่มมีปัญหาที่ซับซ้อนแตกต่างกัน ที่สำคัญทุกกลุ่มล้วนเป็นกลุ่มที่ขาดหลักประกันพื้นฐานทางสังคม และเข้าไม่ถึงทรัพยากรอยู่แล้ว และยิ่งในช่วงเวลาที่มีมาตรการ “ทุบ” ยิ่งมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตมากยิ่งขึ้น และมักจะไม่ได้รับความช่วยเหลือ
แผนที่ข้อมูล
จำนวนคนยากจนรายจังหวัด
ข้อมูลจำนวนคนยากจน คิดจากรายจ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภคเฉลี่ยต่อคนต่อเดือน ต่ำกว่าเส้นความยากจน ข้อมูลจาก สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.)
ปุ่มกดแสดงผล เฉพาะกลุ่มจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วย Covid-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา (ข้อมูลจากแถลงสถานการณ์ ศบค. วันที่ 30 เมษายน 2563)
แผนที่ข้อมูล
จำนวนคนพิการรายจังหวัด
ข้อมูลจำนวนผู้พิการที่มีบัตรประจำตัว
จาก กรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ
ปุ่มกดแสดงผล เฉพาะกลุ่มจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วย Covid-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา (ข้อมูลจากแถลงสถานการณ์ ศบค. วันที่ 30 เมษายน 2563)
แผนที่ข้อมูล
จำนวนคนสูงอายุรายจังหวัด
ข้อมูลคนไทยที่มีอายุมากกว่า 60 ปึขึ้นไป
จาก กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
ปุ่มกดแสดงผล เฉพาะกลุ่มจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วย Covid-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา (ข้อมูลจากแถลงสถานการณ์ ศบค. วันที่ 30 เมษายน 2563)
แผนที่ข้อมูล
จำนวนคนไร้บ้านรายจังหวัด
ข้อมูลคนไร้บ้านที่อยู่อาศัยในพื้นที่สาธารณะและศูนย์พักคนไร้บ้านแบบเปิดจาก โครงการสำรวจคนไร้บ้าน
ปุ่มกดแสดงผล เฉพาะกลุ่มจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วย Covid-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา (ข้อมูลจากแถลงสถานการณ์ ศบค. วันที่ 30 เมษายน 2563)
‘ทุบ และ คลาย’ ปราบการแพร่ระบาด Covid-19
มาตรการที่ต้องไม่ทุบธุรกิจและผู้คนไปด้วย
เป้าหมายของมาตรการ “ทุบ และ คลาย” คือ
การทำให้ประเทศไทยสามารถรับมือการระบาดโควิด-19 ได้
แต่มาตรการและนโยบายดังกล่าว
สร้างแรงสั่นสะเทือนในแต่ละพื้นที่จังหวัดและกลุ่มคนต่างๆ ในระดับที่ไม่เท่ากัน ซึ่งแม้พวกเขาจะรอดจากโควิด-19 แต่อาจไม่รอดจากมาตรการ”ทุบ และ คลาย”อย่างการปิดเมือง และปิดกิจการ
ชุดข้อมูลภาคธุรกิจและกลุ่มคนเปราะบางนี้ เผยให้เห็นธุรกิจและผู้คน ที่มีความเสี่ยงต่อการได้รับผลกระทบจากมาตรการซึ่งเป็นความท้าทายที่ภาครัฐต้องพิจารณาใช้มาตรการ “ทุบ และ คลาย” อย่างเหมาะสม
โดยยังมีทั้งธุรกิจและผู้คนอีกหลายส่วนที่รัฐต้องมองให้เห็นและตามหาให้เจอเพื่อให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและสังคมต่อคนทุกกลุ่ม ลดผลกระทบจากมาตรการที่มุ่งควบคุมการแพร่ระบาดเป็นสำคัญ